کیسه صفرا یکی از مهم‌ترین قسمت‌های بدن است که نقش مهمی در فرایند گوارش دارد. این اندام فعال بدن در سمت راست شکم و زیر کبد قرار دارد و مایع زرد رنگی از آن آزاد می‌شود که به حداکثر هضم چربی کمک می‌کند. با این حال، کیسه صفرا، مانند هر عضو دیگری در بدن، می‌تواند با مشکلاتی مواجه شود و در عملکرد آن اختلال ایجاد کند. یکی از متداول‌ترین مشکلات مرتبط با کیسه صفرا، سنگ کیسه صفرا است.
آنچه در این صفحه می‌خوانید
آشنایی با سنگ کیسه صفرا
سنگ کیسه صفرا یک بیماری دستگاه گوارش است. این بیماری در کیسه کوچکی به نام کیسه صفرا رخ می‌دهد که ترشحات صفرا را ذخیره می‌کند. در حقیقت این سنگ‌ها از صفرای غلیظ تشکیل می‌شوند که حاوی کلسترول است. این مواد معمولا در قسمت پایین روده جمع شده و در نهایت به یک سنگ تبدیل می‌شود.
در دنیای پیچیده پزشکی امروز، بیماری‌های مربوط به دستگاه گوارش مانند سنگ کیسه صفرا به طور فزاینده‌ای شایع شده‌اند. در این مواقع، یافتن یک متخصص و دکتر گوارش ماهر برای درمان این مشکلات حیاتی است. بیماران از سراسر کشور، اعم از شهرهای بزرگ مانند تهران، مشهد، اصفهان و تبریز، به دنبال متخصصینی هستند که می‌توانند به آنها کمک کنند. در این میان، یافتن یک پزشک متخصص در شهر خود می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. اما با استفاده از سامانه دکتردکتر، دسترسی به اطلاعات و انتخاب بهترین دکتر فوق تخصص گوارش در تهران برای مردم این شهر به سادگی ممکن می‌شود، که نه تنها زمان صرف‌شده برای جستجو را کاهش می‌دهد بلکه به بیماران کمک می‌کند تا با خیالی آسوده‌تر به درمان خود بپردازند.
سنگ صفرا می‌تواند به آرامی رشد و مواد بیشتری را جمع می‌کند. البته سنگ‌های کوچک‌تر باعث مشکلات بیشتری می‌شوند؛ زیرا سنگ‌های کوچک‌تر می‌توانند حرکت کنند، اما سنگ‌های بزرگ‌تر در جای خود می‌چسبند. هر چه سنگ بزرگ‌تر باشد، احتمال خروج آن از مجرای صفراوی کمتر است. البته لازم به ذکر است که به دلیل اینکه سنگ‌های بزرگ نمی‌توانند از مجرا عبور کنند بیماری‌های مانند زردی و پانکراتیک را ایجاد نخواهند کرد.
دلایل ایجاد سنگ کیسه صفرا
چند دلیل برای ایجاد سنگ کیسه صفرا وجود دارد که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم.
وجود کلسترول زیاد در صفرا
صفرا حاوی مواد شیمیایی کافی برای حذف کلسترول از کبد است. اما اگر کبد کلسترول بیشتری نسبت به صفرا دفع کند، کلسترول اضافی می‌تواند به سنگ کیسه صفرا تبدیل شود.
تخلیه نامناسب کیسه صفرا
در حالتی که کیسه صفرا به میزان مناسب تخلیه نمی‌شود، صفرا بسیار غلظت پیدا می‌کند و به سنگ صفرا تبدیل می‌شود.
صفرا همراه با بیلی روبین
هنگامی که بیلی روبین اضافی در کبد تولید می‌شود، ممکن است منجر به ایجاد کیسه صفرا شود.
مصرف بی‌رویه غذاهای چرب
مصرف زیاد غذاهای چرب و حاوی کلسترول بالا باعث افزایش یافتن سطح کلسترول و ایجاد سنگ صفراوی می‌شود.
بیماری کبدی
بیماری‌هایی مانند سیروز کبدی می‌تواند یکی از دلایل ایجاد سنگ صفرا باشد.
افزایش سن
افزایش سن ممکن است باعث ایجاد سنگ صفرا شود.
مصرف برخی داروها
برخی از داروها مانند داروهای هورمونی، قرص‌های کاهش وزن و ضد بارداری ممکن است باعث ایجاد تشکیل سنگ صفرا شود.
عوامل ژنتیکی
عوامل ژنتیکی نیز می‌تواند منجر به ایجاد سنگ صفرا شود.
علائم وجود سنگ کیسه صفرا
سنگ صفرا معمولا در برخی افراد علائمی ایجاد نمی‌کند، اما اگر سنگ در مجرای داخل کیسه صفرا گیر کند، می‌تواند باعث درد ناگهانی و شدید در شکم شود که معمولا بین ۱ تا ۵ ساعت طول می‌کشد. این نوع درد شکم به‌عنوان قولنج صفراوی نیز شناخته می‌شود، در ادامه به بررسی علائم وجود کیسه صفرا می‌پردازیم.
درد حاد بالای شکم
شما ممکن است این درد را در بخش راست بالای شکم، پایین قفسه سینه و گاهی در ناحیه بین شانه و شانه چپ خود احساس کنید. اکثر اوقات این درد به‌طور ناگهانی ایجاد می‌شود و امکان دارد با گذشت زمان بدتر شود.
تنگی نفس
در برخی موارد سنگ وارد ریه‌ها شده و باعث درد و مشکل در تنفس می‌شود.
حالت تهوع و استفراغ
ممکن است بعضی افراد حالت تهوع و استفراغ را تجربه کنند، به‌خصوص هنگامی که غذاهای سنگین و چربی مصرف شود.
تب
گاهی اوقات عفونت و التهاب کیسه صفرا می‌تواند باعث تب شود.
درد قفسه سینه
برخی از افراد در ناحیه تحتانی قفسه سینه احساس درد و سوزش می‌کنند.
زردی پوست و چشم
اگر کیسه صفرا مسدود شود، بیلی روبین نمی‌تواند به جریان خون برسد و باعث زردی پوست، چشم و مدفوع می‌شود.
انواع سنگ صفرا
سنگ صفرا دارای دو نوع مختلف است که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم.
سنگ رنگ‌دانه
این نوع سنگ‌ها از نظر اندازه کوچک‌تر و رنگ تیره‌تر هستند و از بیلی روبین ساخته می‌شوند.
سنگ‌های صفراوی کلسترولی
این سنگ‌ها معمولا به رنگ سبز مایل به زرد هستند و حدود ۹۰ درصد از سنگ‌های صفراوی را تشکیل می‌دهند.
روش‌های درمان سنگ صفرا
اکثر افراد مبتلا به این عارضه نیازی به درمان ندارند، اما اگر سنگ آزاردهنده باشد. در چنین مواردی تمام سنگ‌ها برداشته می‌شوند. لازم به ذکر است که اگر یک بار مجرای صفراوی مسدود شود، احتمال دارد دوباره اتفاق بیفتد، در ادامه با روش‌های درمان سنگ صفرا آشنا خواهید شد.
جراحی برداشتن سنگ صفرا
از آنجایی که تنها راه دسترسی به این ماده در داخل کیسه صفرا، برداشتن آن است، رایج‌ترین درمان این بیماری برداشتن کل کیسه صفرا است. جراحی برداشتن کیسه صفرا یک عمل ساده است و فرد بدون کیسه صفرا می‌تواند به زندگی خود ادامه دهد. اگر سنگ در مجاری صفراوی باشد، پزشک باید کیسه صفرا را همراه با مجاری صفراوی خارج کند. چندین روش برای از بین بردن سنگ صفرا وجود دارد که در ادامه بررسی می‌شوند.
آندوسکوپی
نیازی به برش و جراحی نیست و سنگ‌ها از طریق لوله بلندی که داخل گلو قرار می‌گیرد، خارج می‌شوند.
لاپاراسکوپی
این روش شامل برداشتن سنگ‌ها از طریق بریدگی‌هایی در شکم با دوربین کوچکی به نام لاپاراسکوپ است. جراح لاپاراسکوپ را از یک دهانه وارد کرده و کیسه صفرا را از دهانه دیگر خارج می‌کند. در لاپاراسکوپی درد بعد از عمل کمتر از جراحی باز و دوره نقاهت آن سریع‌تر است.
جراحی باز
در مواردی که وضعیت بیمار حاد باشد، چاره‌ای جز جراحی باز وجود ندارد. مدت بستری و دوره نقاهت در این روش طولانی‌تر است.
درمان سنگ کیسه صفرا با سولفات منیزیم
سولفات منیزیم یک ماده ملین در طب سنتی است که برای تصفیه و پاک‌سازی کلیه‌ها، کبد و دستگاه گوارش تجویز می‌شود. این دارو برای دفع سنگ و رسوبات و بازکردن مجاری صفراوی توصیه می‌شود. پاک‌سازی مجرای صفراوی و تخلیه روده و جلوگیری از استفراغ و تهوع از جمله عملکردهای درمان سنگ کیسه صفرا با سولفات منیزیم است.
استفاده از کپسول
گاهی اوقات از دارو برای کوچک کردن سنگ‌های بزرگ برای پیشگیری و درمان این بیماری استفاده می‌کنند. این روش درمانی چندین ماه طول می‌کشد؛ بنابراین برای کسانی که علائم دارند، مناسب نیست.
در مواردی که اندازه سنگ کوچک و از نوع کلسترولی است می‌توان از اورسودیول استفاده کرد. اورسودیول یک کپسول دفع سنگ است. این ماده از تشکیل سنگ جلوگیری می‌کند و سنگ‌های کوچک را از بین می‌برد. همچنین این ماده برای درمان سیروز اولیه استفاده می‌شود.
جمع‌بندی
سنگ کیسه صفرا معمولا در اثر افزایش میزان کلسترول در بدن بدون هیچ علامت خاصی ایجاد می‌شود. شما می‌توانید در صورت بروز علائمی مانند درد شکم در سمت راست بالای شکم به پزشک مراجعه کنید.
